Dan kada je oboren F-117A
Beograd — Pripadnici Vojske Jugoslavije oborili su, pre tačno 15 godina, američkog “nevidljivog” lovca bombardera F-117A u ataru sela Buđanovci za vreme NATO bombardovanja SRJ.
Ovaj kako se smatralo “super nevidljivi avion” oboren je četvrtog dana NATO bombardovanja, a uspeh 3. divizije 250 PVO brigade slavljen je naveliko.
Mit o američkom “nevidljivom” lovcu bombarderu F-117A srušen je pre 15 godina, na današnji dan, kada je taj avion oboren tokom NATO bombardovanja Jugoslavije.
F-117 A, “noćni soko”, koji je posle brojnih akcija u Libanu, Panami, Iraku…stekao oreol “nevidljivog”, oboren je 27. marta, samo tri dana od početka bombardovanja SR Jugoslavije, u vojvođanskoj ravnici u selu Buđanovci.
Letelicu F-117A oborili su pripadnici 3. diviziona 250. brigade protivvazdušne odbrane.
“Noćni soko” pao je u atar sela Buđanovci, pošto je prethodno gađan sa dve rakete tipa “neva”, a jedinicom koja ga je oborila komandovao je pukovnik Zoltan Dani.
Letelicom je upravljao pukovnik američkog ratnog vazduhoplovstva Dejl Zelko, koji se katapultirao i ostao živ.
F-117 A je konstruisan u obliku brušenog dijamanta, što je neuobičajno za letelice te namene, a u američkoj vojnoj terminologiji dobio je naziv “stelt”, što na engleskom jeziku znači “krišom”, “u potaji”, ili “nevidljivi avion”.
Opremljen je sa dva “dženeral elektrik F 404” turbo motora i četvorostepenom kontrolom leta, nosi različito naoružanje, ima savremeni navigacioni sistem integrisan u digitalni panel u kabini, koja pojačava efikasnost misije. Avion je dug 20,3 metra, visok 3,8 metara, s rasponom krila od 13,3 metra, a postiže maksimalnu brzinu od 0,9 maha
Cena tog aviona, po nameni – lovca, koji je, od 1982. do 1990. godine, proizvodila američka kompanija “Lokid”, bila je 45 miliona dolara.
“Nevidljivi” je izuzetnu reputaciju stekao borbenim letovima nad Irakom u Zalivskom ratu 1991. godine, kada je, po objavljenim podacima, 1.270 puta proleteo neprimećen nad iračkim radarima, u 39 borbenih misija.
“Noćni soko” je predstavljao simbol moći zbog savremene tehnologije kojom je opremljen, a što mu je omogućavalo da bude “nevidljiv” za sve radarske sisteme.
Avioni tog tipa konstruisani su sa oštrim uglovima, koji predstavljaju skup krivina, od kojih se odbijaju radarski zraci, a zahvaljujući sačinjenim specijalnim kompozitnim materijalima utiču na to da se letelica ne može registrovati na radaru.
F-117A imao je sve šanse da uđe u istoriju kao letelica neoboriva za neprijatelje i ode u penziju bez ijednog primerka izgubljenog dejstvom protivnika. To se nije dogodilo.
Delovi, nad Srbijom srušenog, lovca bombardera F117A čuvaju se u Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu.
Izvor: B92
